7950. Pháp quyền hay pháp trị?

Trương Nhân Tuấn

24-4-2016

Thuật ngữ “Etat de droit” trong tiếng Pháp nguyên thủy bắt nguồn từ khái niệm “Rechtsstaat”, xuất hiện vào khoảng đầu thế kỷ 20 ở Đức, có ý nghĩa là một “hệ thống định chế (thiết lập quốc gia) mà trong đó mọi quyền lực đều phải tuân theo pháp luật”. Ta có một khái niệm tương đương (xuất hiện từ thế kỷ 17) “Rule of law” trong xã hội Anh-Mỹ.

Việt Nam trước sau có đến hai cụm từ “pháp quyền” và “pháp trị”, là từ Hán-Việt, “nhà nước pháp quyền” hay “nhà nước pháp trị”, để dịch thuật ngữ này.

Tại miền Nam trước 1975, cả hai (cụm) thuật ngữ “pháp quyền” và “nhà nước pháp trị” đã được sử dụng với hai ý nghĩa luật học rất khác nhau. Các sách Luật, do các giáo sư thuộc Đại học Luật phiên dịch ra tiếng Việt, đều dịch “Etat de droit” là “nhà nước pháp trị”. Còn “juridiction” các tự điển Pháp-Việt dịch “pháp quyền”, tức quyền xét xử. (Các tự điển Pháp-Hoa trong cùng thời kỳ cũng đều dịch như vậy: juridiction – pháp quyền).

7949. Thống nhất đất nước nhưng không thống nhất được lòng dân…

Mai Tú Ân

24-4-2016

Đã hơn 40 năm ăn mừng là quá đủ rồi. Chúng ta đâu phải thắng Tây, thắng Tàu đâu mà đã hơn 40 năm đã qua, chúng ta vẫn nổi mãi hồi kèn lạc điệu để tự ca ngợi cái chiến công xưa cũ khi thắng người anh em phía bên kia trận tuyến.

Mà Than ôi! Đó lại là những người anh em đồng bào máu đỏ da vàng của mình. Đó cũng là người Việt Nam, nói tiếng Việt và cùng lớn lên trong tiếng hời ru, điệu hò tiếng hát của ông bà tổ tiên chung giống như chúng ta. Và họ chiến đấu cũng giống như chúng ta chỉ để bảo vệ mảnh đất hình chữ S này giống như chúng ta. Nếu có một người thắng cuộc thì cũng có một người thua cuộc. Một người hò reo thắng lợi thì một người nghiến răng căm hận. Một người nâng ly mừng thì một người lặng lẽ rơi nước mắt…

7948. Chuyện điện nước

Blog 5 xu

24-4-2016

Tôi rất thích một bài hát thuộc dòng Classic Disney tên là “I wanna be like you”. Đây là bài hát mà con khỉ đột đầu đàn, khi nó bắt cậu bé rừng xanh Mowgli về, nó hát để năn nỉ và dọa dẫm cậu bé, rằng nó đã lên đến đỉnh cao danh vọng của loài khỉ rồi, nó là VIP của rừng rậm rồi, còn bây  giờ nó muốn được giống như con người, nó muốn bỏ rừng vào thành phố. Bởi nó: “I’m tired of monkeyin’ around”.

Không rõ trong những người Việt đang bỏ xứ mà đi (định cư) nơi khác, có bao nhiêu người đi vì tự mình chán cái cảnh có một lũ (trong đó có bản thân mình) đang monkeying (làm trò khỉ) vòng quanh, bao nhiêu người ra đi vì không muốn con cái mình tham gia vào cái vòng quay khỉ đột ấy.

Còn những người vẫn hằng ngày đổ mồ hôi kiếm ăn ở mảnh đất này, có ai dũng cảm trong im lặng thoát khỏi các kiếp nạn làm khỉ kiểu “Đền Hùng thất thủ”.

7947. BÀN TIẾP VỀ LÒNG YÊU NƯỚC

Nguyễn Đình Cống

24-4-2016

Về lòng yêu nước, trước đây tôi đã có bài “Lòng yêu nước thời cộng sản”, trong đó nêu ra một số ý như sau: + Trong gần một thế kỷ qua lòng yêu nước của dân Việt được đề cập đến rất nhiều, nhưng được hiểu và hành động theo các cách rất khác nhau, mâu thuẩn nhau. + Dân Việt chia ra phe này, phái nọ chém giết nhau, thù hận nhau nhưng đều dựa vào, đều giương cao lòng yêu nước, ai cũng tự cho mình yêu nước chân chính còn người khác là bọn bán nước, bọn phản động, làm nô lệ cho ngoại bang. + Đất nước đã thống nhất được trên 40 năm nhưng chỉ mới thống nhất được lãnh thổ bằng vũ lực, còn lòng người vẫn chưa thực sự hòa hợp, chưa có được sự thống nhất về lòng yêu nước.

Gần đây đọc bài “Lại bàn về lòng yêu nước” của Cao Huy Huân (CHH- Trang Basam ngày 23/4/2016), ôi thấy có một số quan điểm cần trao đổi. Theo CHH, dẫn văn của Ehrenburg thì “Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc” (*), và rồi tác giả liên hệ với tình hình đất nước hiện tại, đưa ra câu hỏi: “người Việt trẻ như mình nên kỳ vọng vào ai?”. Giữa bài CHH có đưa ra: “Tôi chỉ mong bạn đừng đặt sự kỳ vọng thay đổi xã hội vào tay một ai đó. Bởi chính tay chúng ta sẽ làm nên những bước ngoặt lịch sử bằng việc sống, yêu, học tập, làm việc và không thoả hiệp với những cái xấu là đã đóng góp những giá trị tích cực cho xã hội”.

7946. Phải chăng, chúng ta đã mất “chủ quyền” ngay trên chính lãnh thổ Việt Nam?

Dân Trí

Hoàng Thành

24-4-2016

Minh họa: Ngọc Diệp

Tại sao chúng ta có thể “thẳng tay” đối với công ty Vedan mà KCN Vũng Áng lại là ngoại lệ?

Vừa qua, ở vùng biển có khu công nghiệp Vũng Áng (Hà Tĩnh) cá chết hàng loạt, ngư dân Việt Nam điêu đứng. Có phải nguyên nhân là do khu công nghiệp này xả nước thải độc hại ra biển gây nên cá bị chết không? Câu hỏi đó cần được làm rõ, nhưng nghịch lý là đại diện cơ quan chức năng lại phát biểu rằng: “Đoàn công tác không vào kiểm tra tại KCN Vũng Áng vì đây là KCN có yếu tố nước ngoài, đoàn công tác không có thẩm quyền, chức năng kiểm tra tại khu vực này”

Chuyện gì đang xảy ra trên mảnh đất miền Trung? Cá biển chết hàng loạt và trôi dạt vào bờ do ngộ độc, cả ngư dân và người lái buôn tại các tỉnh miền Trung chỉ biết “ôm nhau khóc ròng” vì không ai dám mua cá, bán không được mà ăn cũng không xong do độc tố quá cao. Con đường sống của người dân dường như đi vào ngõ cụt.

7945. 41 NĂM NGƯỜI VIỆT TỊ NẠN: MẮM, ĐƯỚC, TRÀM và PHÙ SA NƯỚC MẶN

Phạm Khánh Chương

24-4-2016

Thuyền nhân Việt Nam. Ảnh chụp ngày 28-12-1978 Philippines. Nguồn: JP Laffont/Sygma/Corbis

41 năm tha hương là 41 năm người Việt tỵ nạn Cộng sản nỗ lực không ngừng, không chỉ ở Úc Châu mà khắp nơi trên thế giới. 41 năm đủ dài để cùng nhìn lại mình và nhìn lại quê hương.

“Bơ vơ, ngơ ngác, sợ hãi” là những từ ngữ để mô tả người Việt tỵ nạn thế hệ thứ nhất, thế hệ cha anh, khi lần đầu đặt chân đến Úc. Nhưng họ đã vượt qua tất cả, cũng như họ đã vượt qua những cơn sóng dữ dội phũ kín con tàu, những tiếng gào thét mạn rợ của bọn hải tặc, những xác người thân trôi xa dần trên biển, nhưng trên hết, họ vượt qua được số phận bi thãm mà nhà cầm quyền CSVN đã và vẫn đang áp đặt cho đồng bào họ tại Quê Nhà.

Đến Úc với hai bàn tay trắng, bơ vơ, lạc lõng, họ làm việc cật lực ngày đêm. Làm việc không cần quan tâm đến sức lực, không cần biết đến ngày mai. Họ làm việc chỉ để được tồn tại. Thế hệ thứ hai có những đứa bé mà tuổi thơ chỉ chơi quanh quẩn trong bốn bức tường, đồ chơi là những mãnh vải vụn, hay bị cột chân, để chỉ có thể bò loanh quanh nơi bàn máy may mà cha mẹ đang gò lưng, may ngày, may đêm cho kịp giao hàng.

7944. Tản mạn Tháng Tư

“Xin nguyện cầu cho một ngày thống nhất đích thực. Ngày đó người dân cả nước nắm tay nhau không có phân biệt, không thù hận. Chỉ như thế mới có thể làm phai mờ ngày 30 tháng Tư trong lòng mỗi chúng ta”.

____

FB Thiêm Võ

23-4-2016

Tạp bút – Caubay

Những kẻ mang tên ngày. Nguồn: internet

Tháng Tư lại về, năm nay nơi tôi ở có vài cơn mưa nhẹ đổ về bất chợt làm tôi nhớ cơn mưa Sài Gòn ngày ấy. Những ngày cuối tháng Tư năm 1975, trời Sài Gòn u ám, mưa lất phất nhẹ trong cái xôn xao, hỗn loạn của một thành phố đang hồi vô chủ. Nỗi sợ hãi, bi thương, tiếc nuối trong lòng người lan tỏa vào không gian. Rờn rợn như cái rùng mình cuối cùng của một sinh vật trước khi đi vào cõi chết. Thành phố như một ổ kiến bị phá vỡ. Con hẻm nhỏ khu nhà tôi có đông người hơn từ cả tháng qua, đồng bào tỵ nạn từ miền Trung vào, từ Tây nguyên tràn xuống. Nhốn nháo, vội vã và nỗi âu lo hiển hiện trên khuôn mặt mỗi người. Người ta lui tới tìm nhau thì thầm, bịn rịn. Đồng thời bạn bè, chòm xóm cũng bắt đầu trao nhau ánh mắt thăm dò và cái mầm nghi kỵ đã đâm chồi.

7943. Người Mỹ lại đi tìm ẩn số cho “Chiến tranh Việt Nam”?

Bác Sĩ Mã Xái

23-4-2016

Lịch sử “Chiến tranh Việt Nam” tưởng chừng như đã chìm vào dĩ vãng đối với chính giới Hoa kỳ, nhưng không, “The Vietnam War Summit” (Thượng đỉnh về Chiến tranh Việt Nam) đã được khơi lại nơi Thư viện Tổng thống Lyndon B.Johnson (Austin,Texas) vào những ngày cuối tháng Tư năm 2016, chung quanh Ngày Quốc Hận 30-04-75, ngày mà nhân dân Miền Nam sẽ không bao giờ quên sự bội tín của đồng minh Hoa Kỳ đưa tới sự sụp đổ của VNCH.

Cuộc Hội luận ba ngày gọi là để giải mã những ẩn số cuối cùng của chiến tranh Việt Nam cùng những bài học và di sản của nó (nguồn: vietnamwarsummit.org). Hội nghị có dành phần nghi lễ vinh danh những người đã phục vụ cuộc chiến. “Chiến tranh Việt Nam” là theo cách gọi của người Mỹ, nhiều tài liệu sách khác còn gọi là “Chiến tranh Đông Dương lần thứ hai”. Đã có nhiều viện nghiên cứu chính trị, các Đại Học, các sử gia, tướng lãnh cả Mỹ, lẫn Viêt Nam đã nhiều lần đóng góp về nguyên nhân và hệ luỵ của cuộc chiến Viêt Nam; khá nhiều hồi ký do các viên chức cao cấp VNCH làm sáng tỏ thêm nguyên nhân chung quanh việc sụp đổ VNCH. Pentagon Papers và trong những năm gần đây, các tài liệu giải mật về Chiến tranh Việt Nam giúp cho các nhà nghiên cứu tiếp tục phân tích về sách lược mà cường quốc Hoa Kỳ, Liên Xô, Trung Cộng trong việc giải quyết cuộc chiến.

7942. Độc quyền quyền lực và vấn đề đạo đức

BBC

Quốc Phương

BBC Việt ngữ

23-4-2016

TS. Nguyễn Thị Từ Huy cho rằng có vấn đề về mặt đạo đức nếu một thể chế một đảng, và chế độ chuyên chính nắm quyền lực độc tôn quá lâu dài. Ảnh: BBC

Việc nắm giữ quyền lực chính trị một cách độc tôn và quá lâu dài trong xã hội ngày nay có thể là một vấn đề về đạo đức đối với những chủ thể độc quyền quyền lực trong các thể chế một đảng và chế độ chuyên chính, theo một nhà nghiên cứu triết học chính trị từ Paris, Pháp.

Một chính thể ‘độc tài độc đảng’ ngày nay, để bảo tồn quyền lực chính trị, có thể rơi vào trường hợp ‘vi phạm đạo đức’, khi dùng Hiến pháp để quy định quyền lãnh đạo tuyệt đối và bất biến của đảng mình, vẫn theo ý kiến này.

Trong cuộc phỏng vấn qua văn bản dành cho BBC hôm 23/4/2016, Tiến sỹ Nguyễn Thị Từ Huy, nhà nghiên cứu chính trị – xã hội Việt Nam, từ Đại học Paris Diderot, Pháp cũng đưa ra cảnh báo về hậu quả xã hội đối với một nền thống trị ‘độc tài toàn trị’ nếu sử dụng thủ đoạn ‘nói dối’ để nắm, giữ quyền lực.

“Dối trá mang tính chất căn nguyên của chế độ, một chế độ mà Hiến pháp tuyên bố rằng nhân dân có quyền làm chủ, nhưng quyền lực lại chỉ thuộc về một đảng chính trị duy nhất. Và sự dối trá này sẽ dẫn tới đâu?”, Tiến sỹ Từ Huy đặt vấn đề.