9198. 6 điểm cơ bản bạn cần biết về vụ kiện Biển Đông

Tạp chí Luật khoa

Đoan Trang

17-7-2016

Kỳ 1

Nhằm giúp bạn đọc tìm hiểu một cách nhanh nhất về vụ án Philippines kiện Trung Quốc ra tòa trọng tài quốc tế và được xử thắng, Luật Khoa Tạp chí xin giới thiệu bài viết sau đây, trong đó tác giả cố gắng tóm lược lại tiến trình vụ án, lập luận của hai bên và phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA).

1. Tiến trình tố tụng

Vụ án bắt đầu vào ngày 22/1/2013 khi Philippines gửi Trung Quốc một Thông báo (Notification) và một Tuyên bố Yêu sách “về tranh chấp với Trung Quốc xung quanh quyền tài phán của Philippines ở biển Tây Philippines” (tức là Biển Đông trong tiếng Việt, biển Nam Trung Hoa theo cách gọi quốc tế. Trong bài này, người viết xin gọi chung là Biển Đông).

Sự kiện này xảy ra sau khi Trung Quốc giành quyền kiểm soát bãi đá cạn Scarborough – một rạn san hô nằm cách bờ biển Philippines khoảng 140 dặm (tương đương 225 km).

8570. Dự đoán phán quyết của Tòa Trọng tài về vụ kiện Đường 9 Đoạn

LS Nguyễn Văn Thân

3-6-2016

Người dân Philippines biểu tình trước cơ quan ngoại giao của Trung Quốc ở Manila hôm 12/6 nhân ngày độc lập của nước này. Ảnh: AFP

Vụ kiện Đường 9 Đoạn của Phi Luật Tân đang đi vào hồi cuối. Tòa Trọng tài dự kiến sẽ ban hành phán quyết trong tháng 6 này. Đây sẽ là một phán quyết quan trọng nhất của Tòa Trọng tài trong lịch sử tài phán dưới Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Nguyên nhân dẫn đến quyết định kiện Trung Quốc của Phi Luật Tân là sự kiện  bãi cạn Scarborough Shoal vào tháng 4 năm 2012. Trong lúc hải quân Phi Luật Tân tìm cách ngăn chận tàu đánh cá Trung Quốc hoạt động trong khu vực mà Phi Luật Tân cho là nằm trong  vùng đặc quyền kinh tế của họ thì lực lượng tuần duyên Trung Quốc can thiệp tạo ra một cuộc giằng co nguy hiểm có thể dẫn đến xung đột. Sau khi Hoa Kỳ đứng ra làm trung gian hòa giải thì cả hai bên cam kết đồng ý rút khỏi khu vực này. Phi Luật Tân thi hành đúng thỏa thuận nhưng Trung Quốc nuốt lời và đã kiểm soát bãi cạn Scarborough từ thời điểm đó.

7554. Việt Nam hãy kiện Trung Quốc ra Tòa án Trọng tài Quốc tế!

FB Lữ Văn Bảy

21-3-2016

Sự kiện mà Phillippine thưa Trung cộng ra tòa án QT đến nay đã kết thúc bằng phán quyết của tòa án trọng tài QT tại The Hague, Hà Lan là đường lưỡi bò tự phong của Trung cộng tại biển Đông là vô giá trị.

Ông TBT Nguyễn phú Trọng và các nhà lãnh đạo VN có thấy rằng, việc chủ trương đàm phán song phương với Trung cộng, không liên minh với nước thứ 3 để chống lại Trung cộng, đặt tình hữu nghị và đoàn kết cùng 16 chữ vàng 4 tốt với Trung cộng trong tình nghĩa anh em cùng chung ý thức hệ là hoàn toàn sai lầm, sai lầm này đã khiến cho Trung cộng có đủ thời gian hoàn thành việc tôn tạo, xây dựng các căn cứ quân sự, phi trường để đe dọa và thực hiện mưu đồ xâm lược Việt Nam như hiện nay.

5975. Quyền và lợi ích của Việt Nam ở Biển Đông có bị ảnh hưởng bởi vụ kiện PCA Phi-Trung Quốc ?

Trương Nhân Tuấn

29-11-2015

Quyền và lợi ích của Việt Nam ở Biển Đông có bị ảnh hưởng bởi vụ kiện PCA Phi-Trung Quốc ?

Bài viết trên BBC có tựa đề « Vụ kiện Phi-Trung và quyền lợi của Việt Nam » cho rằng vụ xử ở Tòa PCA sẽ đưa VN vào thế « tiến thoái lưỡng nan » và « mâu thuẩn quyền lợi ».

Theo tôi, trước khi kết luận VN như vậy, một số điều cơ bản cần được minh bạch : Thẩm quyền của Tòa PCA là gì ? Nội dung những yêu cầu của Phi là gì ? Nội dung những bảo lưu của VN trước Tòa là gì ?

5965. Vụ kiện Phi-Trung và quyền lợi Việt Nam

BBC

TS. Dương Danh Huy

Quỹ Nghiên cứu Biển Đông

27-11-2015

Một cuộc biểu tình của các nhà hoạt động Philippines ở trước tòa đại sứ Trung Quốc ở thủ đô Manila phản đối các hành động của TQ trên Biển Đông. Photo: AFP

Bộ Ngoại giao Philippines đưa thông tin Tòa Trọng Tài tại Den Haag tiến hành phiên điều trần chính phân xử vụ kiện Phi-Trung về Biển Đông ngày 24/11/2015.

Trước đó, ngày 29/10/2015 Tòa đã phán quyết về phiên điều trần sơ khởi của vụ kiện.

Phiên điều trần đó là bước đầu, qua đó Tòa xác định mình có thẩm quyền hay không, và hồ sơ của Philippines có thể thụ lý được hay không.

Trung Quốc cho rằng trả lời cho hai câu hỏi này đều là “Không”. Nếu trả lời đó đúng, hồ sơ của Philippines sẽ bị loại ngay từ bước này.

Nhưng, kết luận về phiên điều trần sơ khởi, Tòa đã bác bỏ quan điểm của Bắc Kinh và tuyên bố rằng trong 15 điểm Philippines đưa ra, Tòa có thẩm quyền để xử 7 điểm, trong đó có 2 điểm với điều kiện không có sự chồng lấn vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) hay thềm lục địa, tương đương với điều kiện không có thực thể địa lý nào trong quần đảo Trường Sa được hưởng hai quy chế này.

5668. Một số vấn đề liên quan đến quyền lợi VN qua tuyên bố của Tòa PCA ngày 30-10

FB Trương Nhân Tuấn

2-11-2015

1/ Bạn bè hỏi rằng liệu phán quyết của Tòa có làm thiệt hại đến chủ quyền của VN tại TS hay không ?

Tôi thiển nghĩ các phán quyết của Tòa, qua các phiên họp sơ bộ vừa qua hay các phiên xử chính thức sau này, sẽ không ảnh hưởng đến chủ quyền của VN tại các vùng lãnh thổ ở Biển Đông (quần đảo HS và TS).

Trong vụ kiện (Phi đơn phương kiện TQ), ta có thể nói rằng thẩm quyền của Tòa bị giới hạn trong các việc diễn giải và cách áp dụng bộ Luật Biển 1982 (UNCLOS). Tòa không có thẩm quyền phán xét các vấn đề (mà TQ bảo lưu năm 2006) như tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ, tranh chấp phát sinh từ việc phân định ranh giới hải phận… Thực ra những tranh chấp này mới là nguyên nhân của mọi nguyên nhân đưa đến các khủng hoảng ở Biển Đông. Tuy vậy, trong thẩm quyền (hạn hẹp này), Tòa cũng có thể ra những phán quyết, một mặt làm sáng tỏ một số vấn đề liên quan đến tình trạng pháp lý của một số thực thể địa lý thuộc TS, mặt khác, trong chừng mực, chế ngự bớt những tham vọng quá lố của TQ ở Biển Đông.

5655. Các nước đều có lợi trong vụ Philippines kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế

Giang Le

31-10-2015

Nhiều người cho rằng phán quyết về jurisdiction của PCA trong vụ Philippines vs China ngày 29/10/2015 là một thắng lợi cho nguyên đơn. Mặc dù đây chưa phải phán quyết cuối cùng mà mới chỉ là “vòng gửi xe” nhưng đọc những lập luận của các thẩm phán/trọng tài trong phiên toà cho thấy không chỉ Philippines thắng mà VN và những quốc gia liên quan (kể cả Mỹ, Úc…) cũng có lợi.

Điểm đầu tiên là toà xác định việc Philippines kiện TQ là hoàn toàn hợp pháp theo qui định của UNCLOS, DOC 2002 không gây ra cản trở về mặt pháp lý với vụ kiện này. Điều này trái ngược với một luận điểm mà TQ vẫn rất to mồm lâu nay là Philippines (và VN) không tuân thủ theo DOC, đi kiện tụng làm phức tạp thêm tình hình. Điểm C Điều 413 nói thẳng việc Philippines khởi kiện không phải là một hành động “abuse” như TQ rêu rao. Việc TQ đã opt-out theo qui định của UNCLOS cũng không hề hấn gì, họ không thể lẩn tránh các vấn đề được xem xét trong phiên toà này (cả 15 submission chứ không phải chỉ 7 cái đã được “duyệt”).

5447. TƯ LIỆU VỤ KIỆN GIỮA PHILIPPINES VÀ TRUNG QUỐC VỀ TRANH CHẤP BIỂN ĐÔNG TẠI TOÀ TRỌNG TÀI

Đại Sự ký Biển Đông

13-10-2015

Ngày 22/1/2013 Philippines nộp bản Thông báo và Tuyên bố khởi kiện để khởi kiện Trung Quốc trước Toà Trọng tài về “Thẩm quyền trên các vùng biển của Philippines đối với Biển Tây Philippines” theo các quy định của Phụ lục VII Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982. Trong Tuyên bố khởi kiện của mình, Philipppines đã đưa ra 13 điểm nội dung yêu cầu Toà Trọng tài xem xét, liên quan đến một loạt các vấn đề pháp lý khác nhau trên Biển Đông. Ngày 19/2/2013, Trung Quốc đưa ra Công hàm “Quan điểm của Trung Quốc đối với các vấn đề ở Biển Nam Trung Hoa” từ chối tham gia vụ kiện và trả lại bản Thông báo của Philippines. Mặc dù Trung Quốc từ chối tham gia vào tiến trình trọng tài, Toà trọng tài vẫn tiếp tục xem xét vụ việc và Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) đã được chọn làm Ban thư ký cho tòa trọng tài trong vụ kiện này.

4553. Khả năng áp dụng biện pháp khẩn cấp chống Trung Quốc leo thang ở Biển Đông

GDVN

Hồng Thủy

30-07-2015

Giáo sư Jay L. Batongbacal Khoa Luật, Đại học Philippines

(GDVN) – Các biện pháp khẩn cấp tạm thời trong Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) có thể được áp đặt bởi một cơ quan tài phán, trọng tài quốc tế.

Tham dự trực tuyến Hội thảo Quốc tế “Xây dựng công trình nhân tạo trên Biển Đông và tác động đối với hòa bình, an ninh, kinh tế, thương mại của khu vực” do Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với Hội Luật gia Việt Nam tổ chức hôm 25/7 tại Hội trường Dinh Thống Nhất, Giáo sư Jay L.Batongbacal, Tiến sĩ khoa Luật Đại học Philippines đã có bài tham luận quan trọng đưa ra những ý tưởng mới.

Ông tập trung xem xét triển vọng của việc áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời chống lại những hành động đơn phương của Trung Quốc trên Biển Đông.

4545. Biển Đông: Vụ Philippines kiện Trung Quốc

Diplomat

Những vấn đề pháp lý liên quan tới việc Trung Quốc không tham gia vào vụ kiện giữa Philippines và trung Quốc

Tác giả: Lan Nguyen

Người dịch: Trần Văn Minh

27-07-2015

Image Credit: REUTERS/Romeo Ranoco

Vụ kiện Philippines chống lại Trung Quốc ở hội đồng trọng tài được thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 đã thu hút sự chú ý trên toàn thế giới vì một số lý do, một trong số đó là việc Trung Quốc từ chối tham gia vào thủ tục tố tụng, do Philippines khởi xướng.

Việc một bên vắng mặt trước tòa án quốc tế không phải là hiếm, hoặc cũng không phải là lần đầu tiên một bên quyết định không xuất hiện trước cơ quan giải quyết tranh chấp của UNCLOS. Vào năm 2013, Nga đã lẩn tránh cả hai tiến trình giải quyết tạm thời trước Tòa Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) và hiện nay, như đã xảy ra, họ không xuất hiện trước tòa trọng tài thành lập theo Phụ lục VII trong vụ kiện tàu Arctic Sunrise do Hà Lan khởi xướng. Tuy nhiên, điều đặc biệt về vụ Philippines kiện Trung Quốc là, mặc dù Trung Quốc đã chính thức lên tiếng công khai rằng họ sẽ không tham gia vào quá trình tố tụng, nhưng họ đã không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào để làm rõ chi tiết về vị thế của họ thông qua cả hai kênh chính thức và không chính thức. Tình thế này làm nảy sinh một số vấn đề pháp lý thú vị.