12.004. Thước đo nào cho luật xe công vụ?

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

17-3-2017

Ảnh minh họa: xe công phục vụ đám cưới. Nguồn: internet

Tên gọi Dự thảo của Bộ Tài chính ngày 7.3.2017, số 2399/BTC-QLCS “quy định tiêu chuẩn, định mức và chế độ quản lý, sử dụng xe ô tô trong cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước” đã thể hiện được “điều kiện cần” nó phải ra đời, bởi cả nguyên lý lẫn thực tế từ cổ chí kim, từ Đông sang Tây cho thấy không một đơn vị, nền kinh tế nào không hạch toán thu chi theo tiêu chuẩn, định mức, mà vẫn phát triển như có tiêu chuẩn định mức cả. Tiêu chuẩn, định mức trong lĩnh vực công, như ở các nước tiên tiến lại do luật điều chỉnh, chứ không thể theo mệnh lệnh các cấp, vốn phụ thuộc động cơ nhận thức năng lực hành xử cá nhân họ. Vì vậy, Dự thảo trước hết cần được nhìn nhận dước góc độ nghiệp vụ, quy trình ban hành văn bản pháp lý.

11.833. Bản chất sổ hộ khẩu, giải pháp nào cho nước ta?

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

3-3-2017

Bia sổ hộ khẩu. Nguồn: internet

Mới đây, tại buổi làm việc với Sở Khoa học Công nghệ của đoàn công tác Thành uỷ TPHCM do Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng dẫn đầu, đã nổ ra cuộc tranh luận quanh quy định về hộ khẩu, khởi đầu bằng phát biểu của Giám đốc Sở KHCN Nguyễn Việt Dũng: “Hà cớ gì chuyên gia, nhà khoa học giỏi trong cùng đất nước mà đưa ra chính sách hộ khẩu để xét duyệt?”, được Bí thư hưởng ứng “ Nếu cứ đòi hộ khẩu thì sẽ không thu hút được Việt kiều, chuyên gia, người giỏi đâu”.

Lập tức vấn đề hộ khẩu bức xúc truyền thông xưa nay không được giải quyết tái bùng phát. Vietnam.net giật tít: “Bí thư Đinh La Thăng: Đòi hộ khẩu sao hút được người giỏi”. Tờ Một Thế Giới đi sâu hơn với dòng tít “Cần cắt phăng sổ hộ khẩu” (1) bằng viện dẫn cảnh trần ai oán: “Có nhiều gia đình sống lang thang nay đây mai đó, gầm cầu xó chợ, do không có hộ khẩu nên không tìm được công ăn việc làm, không mua được nhà, không có bất cứ chế độ chính sách gì, sống như chết, khổ sở trăm bề… Mua nhà phải có hộ khẩu, nhập hộ khẩu phải có nhà, cái sự vô lý ấy kéo dài suốt bao nhiêu năm trời, dân tình oán thán nhưng cứ cắn răng chịu bởi nhà nước bảo sao phải làm vậy. Chính sách quản lý bằng hộ khẩu đã gây bao nhiêu khổ sở cho dân lành. Dân khổ, nhưng có một bộ phận được lợi từ chính sách này. Họ có quyền sinh quyền sát, bán cái quyền ấy cho những người có nhu cầu nhập khẩu”.

11.610. Thế giới đang ở thời của đảo ngược các giá trị truyền thống?

TS Nguyễn Sỹ Phương – CHLB Đức

11-2-2017

Trevor Noah trong chương trình truyền hình ‘The Daily Show’ so sánh Donald Trump với tổng thống châu Phi. Ảnh: Comedy Central.

*Quốc gia mạnh nhất thế giới bị thách thức

Nước Mỹ đang rúng động trước các sắc lệnh tân Tổng thống Donald Trump vừa ban hành sau bao phát ngôn tranh cử gây sốc. Đặc biệt phát biểu tại lễ nhậm chức tháng trước, ngược với các tổng thống tiền nhiệm đều nhắc đến thành tựu đất nước, công trạng các vị tiền bối, trân trọng công sức mọi người dân đã làm nên nước Mỹ vốn thuộc về những giá trị truyền thống phổ quát, Donald Trump đã phủ định tất cả, đánh đồng mọi chính quyền, đảng phái xưa nay đều đối kháng với nhân dân Mỹ, coi chỉ mỗi mình đồng nhất với nhân dân “quyền lực được chuyển giao từ Washington sang cho nhân dân Mỹ”; mọi chính khách, lãnh đạo, cơ quan công quyền xưa nay là “giai cấp cai trị”, còn “nước Mỹ (tức nhân dân, kẻ bị trị) bị tàn sát”. Phủ định vai trò nước Mỹ dẫn đầu đặc biệt trong thời đại toàn cầu hoá, cho đó chỉ là “giúp các nước giàu có”, “còn của cải, sức mạnh, tự tin của quốc gia biến mất”, tức đưa nước Mỹ quay lưng lại đối kháng biệt lập với thế giới.

Thay vì tập hợp toàn dân vốn là một giá trị truyền thống phổ quát tạo nên những quốc gia hùng mạnh, Donal Trump đã phân biệt, đối lập họ với nhau giữa “một nhóm nhỏ tại thủ đô đã thu nhận phần thưởng của chính phủ”, “còn nhân dân gánh chi phí”. Các nhà xã hội học gọi tư tưởng đảo ngược các giá trị truyền thống phổ quát trên thuộc chủ nghĩa dân túy, mà hậu họa những quốc gia áp dụng nó đã để lại bao di chứng, lịch sử họ phải trả giá gột rửa mất nhiều thế hệ.

11.115. Hiện tượng Vũ Minh Hoàng nhìn từ thực tế đến nguyên lý

Tiến sỹ Nguyễn Sỹ Phương

22-12-2016

Nguyên Phó Vụ trưởng 26 tuổi Vũ Minh Hoàng và quyết định bổ nhiệm gây xôn xao dư luận. Nguồn: VTC

*Tài năng trẻ 

Ông Vũ Minh Hoàng sinh ngày 22/8/1990 tại Lương Tài, Bắc Ninh, có chú ruột nguyên cán bộ cấp cao ở nơi ông Hoàng được bổ nhiệm. Cha là chủ doanh nghiệp. Ông Hoàng tốt nghiệp Thạc sĩ loại giỏi chuyên ngành chính trị quan hệ quốc tế tại Trường Đại học Tổng hợp Kent Anh Quốc. Ông tốt nghiệp loại xuất sắc chuyên ngành phát triển quốc tế tại ĐH Tổng hợp Kent Bỉ và cũng vậy chuyên ngành hành chính công tại Trường ĐH Thanh Hoa Trung Quốc. Đang nghiên cứu sinh tại Nhật, sẽ lấy bằng tiến sỹ ở tuổi 27, vị cán bộ trẻ này thành thạo 5 ngoại ngữ: Anh, Pháp, Trung Quốc, Tây Ban Nha, Nhật Bản. Đó là một tài năng trẻ đang trong quá trình đào tạo.

*Được bổ nhiệm theo chủ trương

9704. Hoàn thuế Forma và Thanh Hoá tận thu theo chuẩn mực nào?

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

23-8-2016

*Cách hoàn thuế biệt lệ thế giới, trong khi nhập khẩu hàng của họ

Không phải tự dưng Formosa được Cục Thuế Hà Tĩnh hoàn thuế giá trị gia tăng tổng cộng 13.483 tỉ đồng cho kỳ kinh doanh từ tháng 4/2014 –  5/2016, mà họ chiếu theo Thông tư của Bộ Tài chính 205/2009/TT-BTC áp dụng cho hàng nhập khẩu máy móc, thiết bị… trong nước chưa sản xuất được. Quy trình được thực hiện bằng cách doanh nghiệp đóng thuế nhập khẩu và thuế GTGT cho cơ quan hải quan khi thông quan. Sau đó, cơ quan thuế nội địa sẽ hoàn lại thuế GTGT đã khai và đã trả.

Nếu lấy bản chất và quy trình thu, hoàn, kiểm toán thuế GTGT của thế giới làm thước đo, thì Thông tư 205/2009/TT-BTC là một biệt lệ, hiện đang gây phản ứng dư luận trong trường hợp hoàn thế cho Formosa là hiển nhiên:

8783. Cá nhiễm phenol dưới góc độ khoa học và luật pháp

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

17-6-2016

Sự kiện 30 tấn cá nục đông lạnh ở Quảng Trị nhiễm phenol 0,037mg/kg, dù đã được cơ quan chức năng quyết định tiêu hủy, vẫn sôi sục truyền thông, lo ngại cho sức khoẻ người tiêu dùng nguồn thực phẩm cá hải sản từ Biển Đông khi chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh bảo đảm an toàn. Trong khi đó, truyền thông xuất hiện quan điểm cho rằng (1) “cá nục nhiễm phenol không đáng ngại” sai cả về cách giải quyết lẫn căn cứ khoa học và luật pháp, khiến người tiêu dùng không biết đâu mà lần.

*Mâu thuẫn về khoa học và luật pháp

Về mặt khoa học không còn phải bàn cãi, phenol là hoá chất thuộc lĩnh vực công nghiệp. Về mặt luật pháp, cũng chính vì lý do khoa học trên, nên phenol thuộc danh mục chất cấm trong lĩnh vực thực phẩm (còn độc như thế nào cơ chế tác động ra sao không phải nội dung bàn cãi của người mua, bán, sử dụng, mà là công việc của giới nghiên cứu khoa học).

8671. Từ hiện tượng Bob Kerrey đến bản chất xã hội dân sự

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

9-6-2016

Ông Bob Kerry. Nguồn: internet.

Sự kiện trường  Đại học Fulbright Việt Nam (FUV) đề nghị Cựu Thượng nghị sỹ Mỹ làm Chủ tịch Hội đồng Tín Thác đang nóng bỏng truyền thông nước ta, với 2 quan điểm trái ngược nhau, ủng hộ và phản đối, liên quan tới qúa khứ của ông trong chiến tranh Việt Nam.

Sinh năm 1943, Bob Kerrey tốt nghiệp đại học University of Nebraska Lincoln Pharmazie năm 1965, vào quân dịch 1966, điều sang chiến trường Việt Nam năm 1969. Xuất ngũ ông trở về nghề nghiệp của mình ở Nebraska, rồi thành lập các trung tâm luyện tập Fitness. Bước vào chính trường, Bob Kerrey thành công, trúng cử Thống đốc Tiểu bang Nebraska (1983-1987), Thượng nghị sĩ 1989 – 2001, đồng thời ứng viên Tổng thống Hoa Kỳ năm 1992. Mười năm tiếp theo, ông làm Chủ tịch Đại học New School; trường phát triển chưa từng có về số lượng sinh viên, giảng viên, học bổng, cơ sở vật chất, nghiên cứu và hợp tác quốc tế, khẳng định tài năng lãnh đạo giáo dục của ông.

8129. Thảm hoạ môi trường Vũng Áng: Một tháng khủng hoảng (*)

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

4-5-2016

*Ngư dân sẽ sống ra sao?

Khủng hoảng khởi đầu tại Vũng Áng, Hà Tĩnh. Ngày 6.4, xã Kỳ Lợi, Kỳ Anh phát hiện cá nuôi lồng bè trên biển chết hàng loạt, cá ngoài biển chết đống dạt vào bờ. Sau đó bùng phát như dịch bệnh. Cả nước chấn động tin tức, hình ảnh video dồn dập, cá chết hàng loạt khủng khiếp dọc mấy trăm cây số duyên hải từ Hà tĩnh, Quảng bình, Quảng trị, Thừa Thiên-Huế, đến ngày 29.4 tới Đà Nẵng. Tỉnh Quảng Bình nặng nhất, tới ngày 29.4, thu gom được trên 100 tấn cá chết. Mới nhất, chiều 03.05, Chi cục Thú y Thừa Thiên – Huế còn thu gom được 1,1 tấn cá nuôi chết của 23 hộ dân thôn Hải Tiến, Thuận An, Phú Vang đưa tiêu hủy.

Hàng chục ngàn ngư dân không dám ra biển, riêng Quảng Bình có 18 xã với hơn 14.000 hộ và 24.000 lao động nghề biển. Ngư dân đánh bắt vùng biển xa, cập bến, các đầu mối tiêu thụ quen từ chối mua, vì sợ rủi ro nhiễm độc. Cũng ngày 03.05, trả lời báo Giao Thông, ngư dân Vĩnh Thái, Vĩnh Linh, Quảng Trị khẳng định, gần bờ không còn cá, biển vẫn bốc mùi thối, bà con thu lưới, lừ, bẫy lên bờ phơi nắng.

7114. “Siêu thị vẫn đóng cửa” và công nghệ chính sách

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

21-2-2016

Sự kiện trước Tết Bính Thân, Tân Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Đức Chung chỉ đạo “các cây xăng phục vụ đến tận đêm 30 và mở cửa trở lại ngay mùng 1. Các trung tâm thương mại, siêu thị cũng sẽ bán hàng muộn trong đêm Giao thừa và mở cửa sớm vào sáng mùng 1, nhằm đảm bảo trật tự an ninh và tạo điều kiện cho nhân dân vui Tết Bính Thân 2016”, nhưng siêu thị vẫn đóng cửa, tạo nên một cuộc bàn luận phản biện sôi nổi rất bổ ích trong giới học thuật quản lý trên truyền thông. Có thể coi đây là một thực tể điển hình để làm rõ công nghệ ban hành chính sách trong nền kinh tế thị trường nói chung mà nước ta đang hướng tới.

6437. Nói xấu, xúc phạm, căn cứ pháp lý nào chế tài?

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

7-1-2016

Joschka Fischer là một chính khách Đức tên tuổi. Phát ngôn của ông tại một phiên họp Quốc hội Đức năm 1984 được cho là nổi tiếng nhất trong lịch sử chính trường Đức. Ông có nhân thân khá đặc biệt, sinh năm 1948, làm đủ nghề, kể cả lái tắc xi đến phụ việc cho hiệu sách. Trải qua tới 5 đời vợ êm thấm, đều nhan sắc, trẻ trung, sinh viên, phóng viên, làm phim. Năm 1983, là thành viên Đảng Xanh, ông trúng cử nghị sỹ Quốc hội. Rồi làm Phó Thủ tướng, Bộ trưởng ngoại giao Đức niệm kỳ 1998 – 2005. Rời chính trường ông chuyển sang nghề tư vấn, quảng cáo cho các tập đoàn tên tuổi Siemens, BMW, RWE.

Tại phiên họp Quốc hội nói trên, ông bị phó Chủ tịch Quốc hội Stücklen chủ toạ nhắc nhở nhiều lần do phát biểu chen ngang. Tới lúc thấy một nữ đồng nghiệp Đảng Xanh của mình bị phó Chủ tịch cắt ngang không cho phát biểu tiếp, ông liền nổi nóng to tiếng phản đối. Theo đúng Nội quy Họp Quốc hội, ai cắt ngang, xúc phạm hoặc gây mất trật tự, chủ toạ có quyền xử lý, buộc im lặng hoặc đuổi ra khỏi cuộc họp, lập tức phó Chủ tịch tuyên bố: “Ngài nghị sỹ Fischer, tôi không cho ngài tham gia tiếp tục phiên họp“. Fischer phản ứng: “Tốt nhất ngài hãy đuổi luôn tất cả nghị sỹ đi“. Stücklen kiên quyết: “Tôi xin tuyên bố tạm dừng cuộc họp cho tới khi ông Fischer ra khỏi hội trường“.

3299. Nhà nước pháp quyền – cần đầu tư cấp thiết cho quốc hội

(Nhìn lại năm 2014)

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

15-01-2015

Nhà nước pháp quyền hay pháp trị là một khái niệm phổ quát, không mang tính cá biệt đối với bất kỳ thể chế hay mô hình nhà nước nào, nội hàm mang ít nhất 3 dấu hiệu: (1) có luật, (2) có toà án độc lập, (3) mục đích nhằm buộc nhà nước phải bảo đảm lợi ích quyền tự do cho từng cá nhân. Luật do quốc hội lập pháp làm ra, vì vậy đầu tư cho quốc hội đủ năng lực đảm đương là nền tảng tiên quyết, điều kiện cần của một nhà nước pháp quyền.

*Phần I Số lượng luật

Một khi luật là dấu hiệu của một nhà nước pháp quyền, và nếu thừa nhận xã hội vận động phát triển không ngừng, thì số lượng luật càng nhiều bao nhiêu, nền tảng pháp lý cho sự vận động đó càng vững chắc bấy nhiêu, nếu mọi yếu tố ảnh hưởng khác tương đương. Thống kê năm 2014, với 2 kỳ họp thứ 7 và 8, Quốc hội khoá XIII nước ta đã thông qua tổng số 29 luật, tăng hơn gấp đôi so với 17 luật năm trước đó, đánh dấu thành tích cố gắng vượt bậc của cơ quan lập pháp nước ta giữa 2 năm.

3273. Nhà công vụ – hệ lụy nhìn từ mô hình nhà nước

TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức

09-01-2015

*Hệ lụy

Quốc gia nào, thể chế gì, trên thế giới từ cổ chí kim, đều cấp nhà cộng vụ cho công chức ở khi cần thiết, hoặc từ xa tới công tác. Nhưng do bản chất “công“ nên chính sách đó hoàn toàn tuỳ thuộc thể chế, mô hình nhà nước cụ thể. Nước ta cũng như các nước XHCN trước đây, nhà đất thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước quản lý, được phân theo tiêu chuẩn hay cấp làm nhà công vụ cho cán bộ viên chức nhà nước theo chính sách. Ngược lại ở các nước TBCN, nhà đất đa sở hữu, không thể phân cho bộ máy nhà nước mà tiêu chuẩn đó nằm trong tiền lương tự họ lo lấy, chỉ cấp nhà công vụ theo luật định, buộc phải trả lại khi hết điều kiện được cấp, nếu không sẽ bị luật pháp chế tài.