12.270. BIỂN ĐÃ CHẾT VÀ NGƯỜI DÂN ĐANG HẤP HỐI

Phạm Trần

6-4-2017

Để tang cho biển. Ảnh: internet

“Một lần nữa tôi khẳng định biển miền Trung đã an toàn. Tất cả các hoạt động du lịch thể thao, nuôi trồng thủy sản có thể diễn ra. Tuy nhiên cần tiếp tục theo dõi, giám sát”. Đó là lời nói như đinh đóng cột của Bộ trưởng Tài Nguyên và Môi Trường Trần Hồng Hà trước Quốc hội hai ngày 22-9 và 16-11 năm 2016.

Đến ngày 15/02/2017, báo Biên Phòng đưa tin: “Chiều 14-2, thông tin từ UBND tỉnh Hà Tĩnh cho biết, Bộ Tài Nguyên và Môi trường (TN&MT) đã có văn bản gửi UBND các tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế về hiện trạng môi trường biển sau sự cố môi trường biển miền Trung, trong đó nhấn mạnh môi trường biển miền Trung đã an toàn, trên cơ sở phân tích nước giữa và nước mặt, trầm tích đáy, màng bám hệ keo sắt.”

11.239. Thành tích của quan, nước mắt của dân

FB Bạch Hoàn

6-1-2017

Sự cố Formosa gây ô nhiễm biển miền trung, khiến hàng chục ngàn ngư dân mất việc, không có trong danh sách 10 sự kiện Bộ Tài nguyên Môi trường công bố. Nguồn: internet

Cá nhân tôi vô cùng bất ngờ khi Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố 10 sự kiện nổi bật nhất ngành tài nguyên môi trường năm 2016, tuyệt nhiên không nhắc đến Formosa. Rõ ràng, những gì Formosa gây ra là một thảm hoạ môi trường nghiêm trọng nhất từ trước đến nay. Vậy tại sao họ lại trơ trẽn gạt đi?

Hãy xem những thứ mà ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, quyết định lựa chọn nổi bật nhất là gì? Đó là Ban hành chương trình hành động của ban cán sự đảng. Đó là hội nghị trực tuyến về bảo vệ môi trường. Đó là lập quy hoạch mạng lưới các sự nghiệp công lập của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Đó là điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất. Đó là thực hiện chữ ký số…

10.982. ĐỐI THOẠI VỚI ÔNG BỘ TRƯỞNG

FB Luân Lê

8-12-2016

Bộ trưởng TN-MT Trần Hồng Hà. Nguồn: internet

Sáng nay theo lịch, tôi và luật sư Trần Vũ Hải cùng sáu bà con đại diện ở Kỳ Anh, Hà Tĩnh đến trụ sở tiếp dân Bộ Tài nguyên và Môi trường để đối thoại với ông Bộ trưởng Trần Hồng Hà (có dại diện Bộ, UBND tỉnh Hà Tĩnh, huyện Kỳ Anh, xã Kỳ Lợi và báo chí đưa tin) về vấn đề khiếu nại, kiến nghị liên quan đến thảm hoạ Formosa gây ra vào tháng 4.2016 vừa qua.

Có vài vấn đề chính được thảo luận, trao đổi trong suốt 4 tiếng đồng hồ từ sáng cho tới hơn 12h trưa mới kết thúc.

Vấn đề mà luật sư Hải đặt ra là việc cấp phép xả thải cho Formosa không đúng luật theo Nghị định 201/2013/NĐ-CP (và Luật Tài nguyên nước 2012) vì đã không tham vấn cộng đồng nơi đặt ống xả thải, việc này đã được nêu rõ trong các đơn khiếu nại nhiều lần trước đây mà các luật sư chúng tôi đã gửi đi.

10.375. Bộ trưởng Trần Hồng Hà phải bơi lội được trong bể xử lý sinh học của Formosa

KHÔNG NÊN LẤY CÁ SỐNG KHỎE TRONG BỂ SINH HỌC RA BẢO ĐẢM NƯỚC THẢI AN TOÀN, ĐẠT CHUẨN

TS Nguyễn Đức Thắng

9-10-2016

Bộ trưởng Trần Hồng Hà. Nguồn: internet

Trên các phương tiện truyền thông mạng có đăng truyền rộng rãi yêu cầu của Bộ trưởng TNMT“Chất thải trước khi xả ra biển phải được xử lý tại bể sinh học, trong bể sinh học nuôi các loại cá sống khỏe mạnh”. Các phóng viên, người dân đã coi đó là tiêu chí khoa học rất dễ kiểm chứng về chất lượng nước thải mà các doanh nghiệp phải tuân thủ:

“Cảm ơn Bộ trưởng. Giờ đúng là không cần nói nhiều. Hứa, thề, cam kết… gì gì nữa cũng kệ đi. Muốn xả một giọt nước thải thì cứ hẵng nuôi cá sống, cả khỏe, cá có thể ăn được đi đã. . . với cách rất đơn giản, rất dễ kiểm chứng như này Formosa version 1 hay 2 hay n hết đường đầu độc. . . Con cá nó không nói dối. Nó không thề thốt chém gió như người đâu”.

Phát biểu trên của Bộ trưởng về chuyên môn là một hở sườn hoặc là nới lỏng tiêu chuẩn xả thải rất nhiều lần cho các doanh nghiệp, sẽ gây tổn hại rất nhiều đến chất lượng môi trường. Tuy nhiên Bộ trưởng là một chính khách, không thể đòi hỏi Bộ trưởng am hiểu mọi thứ chuyên môn, kỹ thuật.

9777. Thảm họa Formosa – Vũng Áng: 25 CÂU HỎI ĐỐI VỚI ÔNG NGUYỄN XUÂN PHÚC VÀ TRẦN HỒNG HÀ

TS Nguyễn Thị Hải Yến, CHLB Đức

28-8-2016

Ông Trần Hồng Hà và Nguyễn Xuân Phúc. Ảnh: internet

Yêu cầu ông Nguyễn Xuân Phúc, đương kim thủ tướng và ông Trần Hồng Hà, đương kim bộ trượng Bộ TN-MT, phải trả lời 25 câu hỏi này một cách minh bạch trước khi người dân cho phép các ông có bất cứ động thái nào đối với Formosa.

Ngày 27 tháng 4 sau khi thảm họa Formosa Vũng Áng xảy ra gần một tháng, ông Võ Nhân Tuấn, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường (TNMT), đã họp báo trong 7 phút công bố rằng, nguyên nhân cá chết là do thủy triều đỏ và những hoạt động của con người, không phải do Formosa [1]. Cả người dân và trí thức đều phản bác kết luận cá chết do thủy triều đỏ. Nhiều nhà trí thức yêu cầu Bộ TNMT nếu kết luận cá chết do thủy triều đỏ thì Bộ TNMT phải công bố ảnh viễn thám và các thông số môi trường như chỉ số N/P chỉ dấu của hiện tượng thủy triều đỏ.

9736. Phẩm giá của ông Bộ trưởng Bộ TNMT qua những phát ngôn và hành động

FB Nguyễn Ngọc Như Quỳnh

25-8-2016

Ông Trần Hồng Hà cùng lãnh đạo Bộ TNMT tắm biển ngày 22-8-2016

Tại hội nghị Báo cáo kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên – Huế sáng ngày 22/8/2016 ở Quảng Trị, Bộ trưởng Bộ TNMT – ông Trần Hồng Hà trả lời trước báo giới: “biển miền Trung hoàn toàn có thể tự làm sạch, tự đào thải độc tố”. (1)

Đây là câu nói vô trách nhiệm nhất của một quan chức đầu ngành môi trường. Toàn bộ quyết tâm lẫn niềm tin chính trị của ông Bộ trưởng cuối cùng đều trông chờ vào tự nhiên, vào quy luật của đất trời.

Còn nhớ ngày 28/4/2016, sau khi thảm hoạ cá chết xảy ra đã 3 tuần tại 4 tỉnh ven biển miền Trung, ông Trần Hồng Hà trong buổi làm việc tại Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh đã có lời “nhận khuyết điểm” trước sự chậm trễ, lúng túng của các cơ quan chức năng cùng ngành. Ông Bộ trưởng thậm chí còn mạnh miệng khẳng định: “Đặc biệt là đối với pháp luật VN thì hệ thống xả thải, ống thải ngầm là không cho phép… ngay tới đây Formosa phải đưa đường ống ngầm này lên để thuận tiện cho việc theo dõi, giám sát” (2)

9725. TẮM BIỂN, ĐÂU CẦN BẰNG CƠM ÁO?

Phạm Trần

24-8-2016

Bộ Tài nguyên và Môi trường của Nhà nước  Cộng sản Việt Nam kết luận ngày 22/08/2016 rằng “nước biển miền Trung đã “đạt chuẩn” cho hoạt động bơi lội, nuôi trồng thủy sản”, nhưng chưa thể bảo đảm cá biển đã an tòan để ăn. Nhà nước cũng chưa biết bao lâu nữa “môi trường biển trở lại như trước khi sự cố ô nhiễm xảy ra” ngày 06/04/2016.

Như vậy là gần 5 tháng sau khi các sinh vật biển bị ô nhiễm bởi Formosa mà nhà nước vẫn vẫn chưa bảo đảm được người ăn sẽ không nhiễm độc.

Nhưng sinh vật biển chưa an tòan chỉ nằm trong phạm vi 20 Hải lý chiều ngang (mỗi Hải lý dài 1,852 mét) tính từ bờ biển và chiều dài ngót 300 cây số của 4 Tỉnh Hà Tĩnh, Qủang Bình, Qủang Trị, Thừa Thiên-Huế khi xẩy ra thảm trạng Formosa hay bao gồm cả vùng biển bên ngòai 20 hải lý?

Sau ngày cá chết vì nhiễm độc bị phát giác ngày 06/04/2016, Chính phủ CSVN đã mau chóng cho dân biết họ có thể đánh bắt an tòan ở vùng biển bên ngoài 20 hải lý vì nghĩ rằng chất độc chỉ ở gần bờ.  Nhưng không phải gia đình ngư dân nào cũng có thuyền máy có công sức đánh xa bờ nên đại đa số phải kéo thuyền lên bãi phơi nắng và thất nghiệp nằm nhà.

9717. NGỤY BIỆN VỀ THÉP VÀ CÁ

Nguyễn Đình Cống

23-8-2016

Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà tại hội nghị báo cáo kết quả môi trường biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên-Huế. Ảnh: internet

Trước đây Chu Xuân Phàm láo xược đưa ra lời thách thức “Dân miền Trung chọn sắt thép hay tôm cá”. Câu đó đã bị lên án mạnh mẽ vì sự xấc láo. Ngoài ra nó còn ngụy biện trắng trợn. Thế mà ngày 22 tháng 8 nhiều báo chí đưa tin về lời tuyên bố của ông Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Miền Trung sẽ có cả thép, cả cá và biển an toàn.

Ngụy biện của Chu Xuân Phàm được Trần Hồng Hà nhắc lại (không biết vì vô tình hay cố ý) nằm ở chỗ đánh tráo khái niệm. Đó là chủ ngữ của hành động chọn trong câu của ông Phàm và chủ ngữ của vị ngữ có trong câu của Bộ trưởng.

Tôm, cá, biển là đúng của Việt Nam, nhưng theo luật pháp thì đó là của toàn dân do những người trong chính quyền quyết định, muốn cho ai thì cho, muốn làm gì thì làm, chứ người dân Miền Trung có được phép làm chủ đâu. Nhưng thôi, cứ công nhận tôm cá đánh bắt được là thuộc quyền sở hữu của ngư dân sau khi đóng thuế.

9710. NƯỚC BIỂN 4 TỈNH MIỀN TRUNG “AN TOÀN” KIỂU GÌ?

FB Võ Xuân Sơn

23-8-2016

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cùng các lãnh đạo biểu diễn màn tắm biển lần 2. Ảnh: báo VNN

“Về bơi lội, tắm biển và nuôi trồng thủy sản, dưới góc độ khoa học, tôi thấy an toàn tuyệt đối, trừ các vũng xoáy ở bắc đèo Ngang, cửa biển Nhật Lệ – Quảng Bình, mũi biển từ Cửa Tùng ra đảo Cồn Cỏ – Quảng Trị và Chân Mây – Thừa Thiên Huế”.

Ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) kết luận như vậy tại hội nghị công bố kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên – Huế, sau sự cố xả thải hủy diệt sinh vật biển của Công ty Gang thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh.

Tuy nhiên, ông nhắc lại, với vấn đề an toàn thực phẩm thì cần chờ thêm nghiên cứu từ Bộ Y tế. Tức là, nuôi trồng thủy sản thì được, nhưng mà ăn thì chưa biết được hay không. Lỡ nuôi trồng đến ngày thu hoạch, Bộ Y tế bảo không ăn được thì sao? Hay là lúc đó Bộ Y tế bắt buộc phải công bố là ăn được? Hay là Bộ TN&MT đã biết trước kết quả?

9699. Ngư dân Hà Tĩnh cần biết “cá ăn được chưa”, chứ không phải là “biển tắm được chưa”

Một Thế Giới

22-8-2016

Văn Huân

Hiện tượng cua ghẹ chết ở biển Vũng Áng. Ảnh: MTG

Đến trưa cùng ngày 22.8, tại TP. Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, Bộ Tài nguyên môi trường và Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam “Công bố kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên – Huế”. Tuy đón nhận tin công bố nhưng người dân vẫn còn nhiều trăn trở và không ít hoài nghi.

Sau khi công bố kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển, phóng viên đến gặp ngư dân Vũng Áng của các xã Kỳ Lợi, Kỳ Phương, Kỳ Hà thuộc (thị xã Kỳ Anh – Hà Tĩnh) nơi   xảy ra hiện tượng cá chết hàng loạt đầu tiên. Tại thôn Hải Phong xã Kỳ Lợi ngư dân Chu Tiến cho biết: “Từ khi xuất hiện cá chết cho đến nay người dân ở thôn Hải Phong chúng tôi chỉ biết chờ đợi công bố tình trạng biển sạch, nhiều thuyền ghe không thể ra khơi như trước, cuộc sống khó khăn rơi vào khủng hoảng, thiếu thốn, con em có nguy cơ phải nghỉ học giữa chừng.

9689. Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Miền trung sẽ có cả thép, cả cá và biển an toàn

VnMedia

Tuệ Khanh

22-8-2016

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: VnMedia

“Người dân Miền trung sẽ có cả thép, cả cá và cả một môi trường biển sạch, đẹp, an toàn” – Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định  tại Hội nghị báo cáo kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế, tổ chức sáng nay (22/8). 

Phát biểu được đưa ra tại Hội nghị báo cáo kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế, tổ chức sáng nay (22/8) tại thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trân trọng cảm ơn nghĩa cử của nhân dân cả nước nói chung và người dân Quảng Trị nói riêng đã rất bền bỉ, bình tĩnh, luôn một lòng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, hướng xử lý của Chính phủ; đồng thời đã đóng góp ý kiến trên tinh thần xây dựng, có trách nhiệm và các giải pháp khắc phục sự cố.

9374. Túng quẩn ngoại tệ để trả nợ, lấy trước 250 triệu đô của Formosa, phát tiền đồng VN cho ngư dân

Trần Hoàng

ÔNG TRẦN HỒNG HÀ ĐÃ NHẬN 250 TRIỆU USD CỦA FORMOSA

30-7-2016

Ông Trần Hồng Hà – Bộ trưởng Bộ Tài – Môi. Ảnh: Dân trí.

Như vậy, Ông Trần Hồng Hà – Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên – Môi trường xác nhận đã cầm 250 triệu Đô la Mỹ của Formosa. Theo báo Dân trí, ông này gọi đó là tiền bồi thường.

Chúng tôi là người dân, yêu cầu ông Trần Hồng Hà và Bộ công bố chứng từ giao dịch, xem có thực là 250 triệu USDkhông, và Formosa gọi đó là tiền gì?

9354. Thư của Quỹ Bảo vệ Biển Đức gửi ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng TN-MT

Quỹ Bảo vệ Biển Đức

Dịch giả: Trần Đức

28-7-2016

Ảnh chụp bức thư. Nguồn: dịch giả gửi tới.

Lời người dịch: Việc Formosa gây ra ô nhiễm biển miền Trung không còn là điều tranh cãi. Vấn đề các nhà khoa học còn tranh luận là các kết quả xét nghiệm chưa nói lên quá trình sinh, hóa học nào đã dẫn đến cái chết hàng loạt của cá. Phát biểu của tiến sỹ Schroeder, người đã tham gia tư vấn cho chính phủ Việt Nam sau khi trở về Đức đã tạo thêm một số đề tài cho các cuộc tranh luận trên mạng:

– Vì sao các chuyên gia quốc tế không được phép lấy mẫu mang về kiểm nghiệm độc lập.

– Fomosa không phải là thủ phạm duy nhất đổ nước thải không lọc vào môi trường.

– Ở Việt Nam, tuy có các chính sách và luật môi trường, nhưng trong thực tế, hoạt động bảo vệ môi trường không tồn tại (Nguyên văn: Eine derart lange Regenerationszeit hält auch Dr. Schroeder – zumindest für die geschädigten Korallenriffe – nicht für ausgeschlossen, ursächlich dafür allerdings sieht er nicht den Einzelfall der jetzigen Katastrophe, sondern generell den praktisch nicht vorhandenen Umweltschutz in Vietnam.)

8943. Thấy gì trong cuộc họp báo 30/6 nguyên nhân cá chết

FB Nguyễn Tấn Thành

30-6-2016

Ảnh: VNN

Thấy một sự trâng tráo của chính quyền đảng cử khi các bộ trưởng không cúi đầu xin lỗi cái nguyên nhân dối trá trước đây là Tảo nở hoa, mà trân trân cái mặt khi nói cái công của họ là “Chúng tôi phải tính toán, có kế hoạch …”

Thấy không phải là một công bố khoa học, không có kết quả các chất độc hại, không có liệt kê những khu vực bị độc hại, không có những cộng đồng dân cư bị ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp, không có những biện pháp khắc phục khôi phục …

Thấy thế là chưa thấy, phải thấy:

– Đây là việc công bố một “hợp đồng” mà chính quyền đảng cử và Formosa đã thống nhất với nhau ngày 29/6. Trong đó Formosa sẽ nhận trách nhiệm cá chết và chỉ phải trả 500 triệu USD. Khi mà lý ra chuyện này là ở Tòa án, nơi mà sẽ xem xét các thống kê thiệt hại, chi phí phục hồi môi trường … để ra con số bao nhiêu tiền.

8127. Formosa Hà Tĩnh từ chối trả lời về “ống xả thải ngầm” ở đáy biển Vũng Áng

Lao Động

NHÓM PV BẮC TRUNG BỘ

4-5-2016

Bộ trưởng TNMT Trần Hồng Hà trong chuyến thị sát hệ thống xả thải của FHS ngày 28.4 đã khẳng định Pháp luật Việt Nam không cho phép xả thải ngầm.

Ngay sau khi Bộ trưởng TNMT Trần Hồng Hà có chuyến thị sát hệ thống xả thải của Formosa Hà Tĩnh và phát biểu khẳng định pháp luật Việt Nam không cho phép xả thải ngầm, Báo Lao Động đã nỗ lực liên hệ với Cty Formosa Hà Tĩnh và đặt ra nhiều câu hỏi xung quanh “vấn đề nóng” dư luận rất quan tâm này, nhưng Cty này đã từ chối trả lời.

Từ chối trả lời vấn đề “nóng”

Như Lao Động đã thông tin, chiều ngày 28.4, Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà đã có buổi thị sát kiểm tra hệ thống xả thải của Cty Formosa Hà Tĩnh (FHS). Tại đây, Bộ trưởng Hà đã khẳng định, mặc dù chưa kết luận nguyên nhân dẫn đến cá chết hàng loạt trong thời gian gần đây, nhưng luật pháp Việt Nam không cho phép chôn ngầm ống xả thải sâu dưới đáy biển như hệ thống thải của Formosa Hà Tĩnh. 

8094. Thư gửi Bộ trưởng Trần Hồng Hà, Bộ Tài Nguyên và Môi Trường

Viet-studies

Tô Văn Trường

1-5-2016

Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà. Ảnh: TTXVN

Dear Anh Trần Hồng Hà,

Trên cương vị Bộ trưởng Bộ TNMT, vừa qua anh trả lời báo chí, nhất là trên tờ Tuổi trẻ liên quan đến vụ cá chết ở duyên hải miền Trung và Formosa thể hiện trách nhiệm của mình là điều độc giả cần ghi nhận. Tuy nhiên, đứng trên góc độ của người làm công tác khoa học và nhà báo công dân, tôi muốn làm rõ những vấn đề mà chúng ta cùng quan tâm để giúp anh có thêm thông tin, tham khảo.

Nhận thức chung

Tôi cũng như mọi người dân nước Việt rất bức xúc và lo lắng trước thảm họa cá chết dải ven biển miền Trung. Cho đến nay, cả Chính phủ và giới chuyên môn các cấp đều chưa khẳng định (hoặc bác bỏ) những điều cơ bản làm căn cứ để lên án ai đó và đề xuất biện pháp xử lý. Đó là do thái độ vô trách nhiệm, bao che, che giấu sự thật, hay do tính khó khăn về khoa học của bản thân vấn đề hay do các nguyên nhân khác? Phê phán sự phản ứng chậm trễ của cá nhân và cơ quan là đúng, nhất là những động thái của lãnh đạo cao cấp đến thăm Formosa trong những ngày “nước sôi lửa bỏng” lại không ngó ngàng gì đến thảm cảnh điêu linh của người dân và cá chết trắng biển ở Hà Tĩnh.

8064. Bộ trưởng Trần Hồng Hà buộc Formosa đưa ống xả thải lên

Tuổi Trẻ

Xuân Long thực hiện

30-4-2016

Đoàn công tác của Bộ trưởng Trần Hồng Hà khảo sát trực tiếp nơi xử lý nước thải của Formosa hôm 28-4 – Ảnh: Văn Định

TTO – Bộ trưởng Bộ Tài nguyên – môi trường Trần Hồng Hà khẳng định như vậy khi trao đổi với Tuổi Trẻ sau chuyến kiểm tra trực tiếp Công ty TNHH Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh.

Bộ trưởng nhìn nhận: “Đây là sự cố môi trường rất nghiêm trọng, lần đầu tiên xuất hiện ở VN. Chúng tôi phải thừa nhận rằng các bộ ngành, các cơ quan nghiên cứu khoa học dù đã nỗ lực nhưng việc điều phối, triển khai trước thảm họa môi trường như thế nào còn lúng túng, chậm và không đáp ứng được kỳ vọng của người dân và công luận.

Tuy nhiên, chúng tôi rất mong người dân tiếp tục tin tưởng Bộ TN-MT cũng như các bộ ngành khác sẽ làm hết trách nhiệm với tinh thần công tâm, khoa học để sớm giải tỏa mối lo hiện nay”.