9183. Hy vọng lãnh đạo Đảng Cộng sản VN kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế: chỉ là ảo tưởng!

Tịnh Mộc Thường

17-7-2016

Ảnh minh họa. Nguồn: internet

Sau khi Philippines đưa Trung Quốc ra tòa án quốc tế và thắng vụ kiện (1) liên quan đến tranh chấp trển Biển Đông (hay còn gọi là Biển Nam Trung Hoa). Nhiều người cho rằng Việt Nam nên làm tương tự, kiện Trung Quốc ra tòa để giải quyết các xung đột trên Biển Đông (2). Đặc biệt là cựu Thủ tướng Chính phủ, ông Nguyễn Tấn Dũng cũng từng đề cập đến giải quyết tranh chấp bằng đấu tranh pháp lý (3). 

Dựa vào tình hình chính trị ở Việt Nam hiện nay, kêu gọi hay hi vọng lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế chỉ là ảo tưởng. Sau đây là các lí do:

Năm 1958, Ông Phạm Văn Đồng, Thủ Tướng nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (nhiệm kỳ 1955-1976), ra Công Hàm công nhận và tán thành bản tuyên bố về hải phận của Trung Quốc trên Biển Đông (4). Mặc dù công hàm này không nhắc gì đến tên của các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, và chính quyền Việt Nam hiện nay cũng cho rằng nó không có giá trị pháp lý (5). Nhưng xét trong ngữ cảnh ra đời của Công Hàm và bản tuyên bố của Trung Quốc (6) đưa ra vào năm 1958 thì Công Hàm này chính là sự thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc trên biển, bao hàm cả quần đảo Hoàng Sa (Trung Quốc gọi là Xisha). Trước đó, năm 1956 chính phủ Miền Bắc Việt Nam cũng công nhận rằng trong lịch sử Hoàng Sa và Trường Sa là của Trung Quốc (7-8).

8999. Ước tính một phần thiệt hại kinh tế do Formosa gây ra

Tịnh Mộc Thường

3-7-2016

Để đánh giá mức độ nghiêm trọng của sự cố ô nhiễm gây ra cần nghiên cứu của các nhà khoa học trong thời gian dài (ít nhất 5-10 năm). Ví dụ sự cố nổ giàn khoan làm tràn dầu trên vịnh Mexico (ở Mỹ) do công ty BP khai thác, xảy ra năm 2010 làm ô nhiễm nghiêm trọng môi trường trong khu vực (1-6). Cho đến 6 năm sau, tức năm 2016, người ta mới có được dàn xếp cuối cùng ở tòa án và định lượng bằng thiệt hại kinh tế (tầm 20 tỷ USD). BP chi trả bồi thường theo lộ trình 18 năm.

Năm 2000, một sự cố tràn đập nước thải chứa cyanua của một công ty khai thác vàng ở Baia Mare (Romania), gây ô nhiễm nghiêm trọng các dòng dông, đặc biệt là dòng sông Tisza của Hungary (7-11). Hàng trăm nghìn tấn cá chết, môi trường sinh thái của các dòng sông bị tổn thương nghiêm trọng. Các nhà sinh vật và sinh thái học cho rằng cần ít nhất tầm 10 năm để khôi phục môi trường sông nhưng sẽ không bao giờ đạt được lại trạng thái như ban đầu.

8084. Lãnh đạo tắm biển và ăn hải sản: biển an toàn?

Tịnh Mộc Thường

1-5-2016

Lãnh đạo Đà Nẵng tắm biển. Nguồn: clip Zing

Mấy ngày qua báo chí đăng tin các lãnh đạo Trung Ương (1), địa phương đi tắm biển (2-3), ăn hải sản nhằm mục đích thông báo với người dân và du khách rằng biển vẫn an toàn, hải sản vẫn an toàn. Hành động đó rất đáng được hoan nghênh, vì họ đã tìm cách lấy lại niềm tin, góp phần giảm thiệt hại kinh tế (cho bà con đi biển, cho địa phương). Tôi không cho rằng họ làm “màu” để đánh bóng mà đó là hành động thực tâm với trách nhiệm của những người làm quản lý để góp phần giải quyết vấn đề.

Mặc dù vậy, việc làm này cũng không thể trả lời được câu hỏi: biển có còn ô nhiễm hay không? Hành động của họ không chứng chứng minh được biển an toàn, cá an toàn. Có thể tắm một lần, ăn một lần thì không bị nhiễm độc nhưng nếu tắm hay ăn cá biển 5-7 lần thì sao? Cách giải quyết tốt nhất và khôn ngoan nhất đó là công bố kết quả phân tích khoa học các mẫu nước biển, mẫu trầm tích và cá trong vùng biển liên quan để bà con dân chúng được rõ. Để dân biết là biển có còn nhiễm độc không và nếu còn thì lượng độc chất có nằm trong ngưỡng an toàn hay không.

8018. Formosa chỉ là kẻ tình nghi và sẽ được tuyên bố vô tội

Tịnh Mộc Thường

28-4-2016

Năm 2008, Formosa được cấp phép vào đầu tư tại Khu kinh tế Vũng Áng (KKT) với tổng vốn đầu tư ước tính 28 tỷ USD. Giai đoạn 1 đầu tư khoản 10 tỷ USD. Formosa được ca ngợi là động lực của KKT. Được Nhà Nước cưng chìu hết mực, nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa. Mang được Formosa về Hà Tĩnh, biết bao nhiêu con chim én đầu đàn (quan chức) được tung lên tới tận mặt trăng.

Vậy ai nỡ lòng nào mà đi trừng phạt đứa con cưng, nó có tội thì cũng bỏ qua để nó rút kinh nghiệm. Hơn nữa, Formosa đã đầu tư công nghệ xử lý nước thải hiện đại rồi, tận 45 triệu USD, rồi còn trang bị hệ thống quan trắc tự động nữa, chu choa, thật là tuyệt vời. Nước thải Formosa đưa ra biển lại đạt tiêu chuẩn của Nhà Nước ta quy định nữa chứ. Vậy lấy căn cứ đâu mà khép cho Formosa tội phá hoại môi trường. Ai mà cứ vu khống cho Formosa thì đúng là kẻ xấu xa, đê tiện!

8003. Thủy triều đỏ, có liên quan đến việc cá chết?

Tịnh Mộc Thường

27-4-2016

Thủy triều đỏ là hiện tượng tập trung khối lượng lớn tảo (do phát triển, tích tụ một cách nhanh chóng) trên và dưới mặt biển. Bằng mắt thường rất dễ nhận thấy hiện tượng này vì tảo có màu rất tương phản, đặc biệt với nồng độ tập trung lớn rất dễ phát hiện (Hình 1).

Hình 1. Hiện tượng Thủy triều đỏ tại hồ Erie năm 2011. Nguồn: thinkprogress.org

7996. Cá chết và trách nhiệm của Nhà Nước

Tịnh Mộc Thường

27-4-2016

Theo nghiên cứu, các nhà kinh tế đúc kết lại, có ba động cơ chính mà các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư trực tiếp (FDI) vào các nước khác, đặc biệt là các nước đang phát triển: tìm kiếm thị trường, tìm kiếm nguồn lực (tài nguyên và con người), và hiệu suất kinh doanh/ sản xuất. Trong ba động cơ chính này, động cơ cuối cùng thường ít được xem trọng ở các nước đang phát triển. Vì động cơ này chỉ có tác dụng khi nước chủ nhà (được đầu tư) phải có sẵn cơ sở hạ tầng, thượng tầng, khoa học công nghệ tốt. Trong khi đó các nước đang phát triển thường không sẵn có các yếu tố này.

Việt Nam là nước đang phát triển, với dân số đầu năm 2016 chưa đến 92 triệu người, tầng lớp trung lưu chiếm khoảng 17% dân số, và thu nhập bình quân đầu người là 2300 USD (2015). Các nhà kinh tế dự đoán con số này sẽ tăng lên 3000 USD năm 2020. Theo báo cáo năm 2014 của OECD (tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế), khoa học công nghệ Việt Nam còn yếu và manh mún, năng lực sáng tạo thấp, vì vậy khả năng cạnh tranh toàn cầu là không cao. Ở đây chỉ điểm qua vài nét như vậy để thấy FDI vào Việt Nam không phải vì tìm kiếm hiệu quả hoạt động kinh doanh, không phải thụ hưởng cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội của Việt Nam. Họ đến Việt Nam để kiếm thị trường (trong nước), ASEAN, TPP và các hợp tác kinh tế ưu đãi khác của Việt Nam. Bên cạnh đó, họ còn hưởng lợi từ lực lượng lao động rẻ và đông.

7982. Chúng tôi chọn tôm cá

Tịnh Mộc Thường

26-4-2016

Ông Chu Xuân Phàm. Ảnh: 24h.

Hôm nay báo tuổi trẻ đăng tin (25-04-2016) rằng Ông Chu Xuân Phàm, trưởng văn phòng Forsoma tại Hà Nội, muốn biết người dân chúng tôi chọn gì giữa tôm cá và nhà máy của Forsoma tại Hà Tĩnh. Tôi nói cho Ông rõ rằng chúng tôi chọn tôm cá. Nếu như Forsoma làm ô nhiễm môi trường ở Việt Nam thì chúng tôi yêu cầu Forsoma đóng cửa và dọn đi chỗ khác. Hai mươi tám tỷ USD là số tiền Forsoma đầu tư cho dự án tại Vũng Án, số tiền đó vô cùng lớn, và rất có giá trị kinh tế. Nhưng người dân chúng tôi vẫn chọn ưu tiên môi trường sống trong lành, an toàn hơn là có tiền nhưng sống trong môi trường ô nhiễm.

Dân tôi có câu nói này: “đói cho sạch và rách cho thơm”. Chỉ câu nói đó thôi, Forsoma nên tự biết phải làm gì. Ông Chu, tôi không biết Ông là ai đến từ đâu? Nhưng nếu văn hóa chọn tiền thay vì chọn môi trường sạch sẽ an toàn là văn hóa của Ông thì Ông không hiểu gì về văn hóa người Việt. Nếu Ông là người Việt thì làm ơn học lại văn hóa, nếu Ông không phải người Việt thì mời Ông đi chỗ khác. Đừng ở đây làm ô nhiễm môi trường Việt Nam.