5024. Chuẩn đúp của RFA tiếng Việt?

Hiệu Minh

7-9-215

Trang RFA tiếng Việt. Ảnh: HM từ màn hình

Về DC nghe hai tin liên quan đến nhà báo bị thôi việc: (1) Tại Việt Nam, anh Đỗ Hùng (Mr. Đỗ) bị mất ghế Phó Tổng Thư ký tòa soạn Báo điện tử Thanh Niên và bị tước thẻ nhà báo. (2) Tại Hoa Kỳ, anh Lê Diễn Đức bị đài Á châu Tự Do (RFA – Radio Free Asia) hủy hợp đồng.

Hai nhà báo này đều viết trên facebook cá nhân về hai người cùng tên là Minh. Mr. Đỗ viết về ông Hồ Chí Minh, Mr. Đức viết về ông Hoàng Cơ Minh, nếu viết tắt đều là HCM. Đỗ và Đức đều có vần Đ hiện đang…ăn đòn. 😛

Mr. Đỗ viết vui pha chút chế giễu, dùng các từ có dấu sắc “Bác Ái Quốc, tướng Giáp với mấy chú, mấy mế xứ Pác Bó vác cuốc, vác giáo mác, vác súng ống xuống đánh Phát xít, đánh Pháp, cướp lấy khí giới, cướp thóc, chiếm bót, cứ thế đánh tới bến…”

Mr. Đức viết thẳng hơn về thất bại của quân lực Việt Nam Cộng hòa và chiến dịch Đông Tiến do ông Hoàng Cơ Minh chỉ huy “Cả hàng trăm ngàn quân lính trong tay, vũ khí xềnh xàng mà còn bị bộ đội Bắc Việt đánh cho tan tành, chạy chít chết, cuối cùng phải đầu hàng, thì vài chục người đi qua rừng núi Thái Lan dựng “chiến khu” với mục đích “Đông Tiến”,”phục quốc” chỉ là trò cười, ảo tưởng, chứ “anh hùng” cái nỗi gì.

Đây đích thực là một cuộc làm “chiến khu” giả lừa gạt bà con hải ngoại nhẹ dạ để kiếm tiền, không hơn không kém! Niềm tin vào những “anh hùng vị quốc vong thân” ấy là niềm tin ngô nghê, mù quáng.”

Bất kỳ một cơ quan, công ty hay tổ chức nào trên thế giới đều có hướng dẫn, nhân viên không được vi phạm qui định của người chủ thuê mướn. Nhân viên WB ra đường biểu tình chống WB sẽ bị đuổi việc, lên án đường lối dù trên blog cá nhân cũng bị về hưu sớm.

Trường hợp Mr. Đỗ bị phạt vì bị cho rằng ăn cơm phủ chúa mà không thờ chúa. Ngồi vào ghế quyền lực của tờ Thanh Niên online phải theo luật của báo chí Việt Nam, toàn tâm toàn ý phục vụ đảng và nhà nước. Dù là blog cá nhân nhưng để công cộng thì vẫn coi là vi phạm.

Chuyện Mr. Đức đơn giản hơn, làm hợp đồng với RFA, có blog mang tên gắn với trang web của RFA, mỗi khi có bài viết, được nhuận…blog. Anh không phải là nhân viên (staff) làm việc dài hạn, hưởng lương hay bảo hiểm.

Nếu trong hợp đồng của RFA với anh Lê Diễn Đức mà ghi rõ, RFA có thể chấm dứt hợp đồng bất kỳ lúc nào (thường là báo trước 1 tháng, trường hợp khẩn cấp có thể chấm dứt ngay nếu vi phạm nặng), hoặc những câu chung chung như nếu thấy quan điểm (blog, FB) cá nhân “không phù hợp với những tiêu chí, mục đích và nguyên tắc của hãng’ thì RFA hành xử như vừa qua là rất bình thường.

Tuy nhiên, RFA lại ngưng hợp đồng như đài này giải thích trong Đôi lời minh định về sự kiện nhà báo Lê Diễn Đức

“Đoạn viết của nhà báo Lê Diễn Đức công khai nhận định chủ quan về những người lính Việt Nam Cộng hòa, và quy chụp những người có tư tưởng, suy nghĩ và hành động riêng là “lừa gạt bà con Hải ngoại nhẹ dạ để kiếm tiền” mà không có bằng chứng chứng minh. Từ đó gây ra mâu thuẫn, chia rẽ trong cộng đồng người Việt trong nước và Hải ngoại.

Đối với các vấn đề lịch sử, chúng ta cần có góc nhìn khách quan, không thiên kiến và tôn trọng cả hai bên của cuộc chiến, dù thành hay bại, nhằm mục tiêu xa nhất là xóa bỏ hận thù, hòa hợp, hòa giải, hàn gắn vết thương chiến tranh. Đó là một trong những mục tiêu, nguyên tắc của RFA.

Do đó, trong các bài viết, RFA Việt ngữ dù có nói đến vấn đề lịch sử cũng đều cố gắng nói về hiện tại và tương lai. Những vấn đề hiện tại là hậu quả của quá khứ, chúng ta cần biết để khắc phục, hoàn thiện cho tương lai, chứ không phải bới móc, quy chụp mà không chứng minh.”

Hiện nay “Đôi lời minh định…” bị rút khỏi trang RFA nhưng khổ nỗi đã lên internet thì kiểu gì cũng bị moi ra.

Xem lại các bài của anh Lê Diễn Đức và rất nhiều bài của RFA thì không phải có nhiều nội dung như tiêu chí trên. Mất hợp đồng là do anh Lê Diễn Đức dám tấn công quá khứ của VNCH (Việt Nam Cộng hòa) trong khi những bài viết về chính quyền hiện nay tại Việt Nam dường như thoải mái hơn.

FB của anh Lê Diễn Đức. Ảnh: từ màn hình

Tôi ít đọc blog Lê Diễn Đức cũng như các bài và blog khác trên RFA, thỉnh thoảng có xem anh Kami. Nhân chuyện RFA lùm xùm mới vào xem thế nào. Lang thang khá thời gian và thấy phần lớn là các bài viết về CHXHCN Việt Nam, lời lẽ gay gắt hơn so với nói về VNCH.

Nếu theo tiêu chí như RFA giải thích ở trên thì các blog hay bài viết trong RFA có nhiều điều cần bàn thêm trước khi hủy hợp đồng với anh Đức. Bạn đọc xem thêm Trang web của RFA tiếng Việt để tham khảo.

Để hướng tới công bằng trong truyền thông thì lịch sử của VNCH hay CHXHCNVN đều phải được đặt dưới cùng một lăng kính của truyền thông chuyên nghiệp gồm 4 tiêu chí quan trọng: (1) Đưa tin chính xác và khách quan; (2) Tránh gây phương hại; (3) Độc lập; và (4) Trách nhiệm và minh bạch.

Đây có phải chuẩn đúp  (double standard) về “khách quan, độc lập và trách nhiệm” đang được áp dụng qua sự việc RFA và Lê Diễn Đức? Bạn đọc tự rút ra kết luận.

Như cái tên Đài Châu Á tự do, RFA có mục đích cổ súy cho tự do ngôn luận, dân chủ và nhân quyền, nhưng lại xử lý một người vì dám động đến quá khứ của VNCH.

Nhất quán như báo Thanh Niên hay Bộ 4T của Việt Nam chỉ có một chuẩn do đảng qui định, vớ vẩn là chém đầu như Mr. Đỗ vừa bị dính đòn viết vần sắc.

Hồi tháng 6-2015 anh Đức từng có bài “Báo chí cách mạng nói thật ăn đòn”. Nay như anh giải thích vụ việc vừa qua anh cũng nói lên sự thật. Liệu rằng bị cắt hợp đồng có được anh coi là “ăn đòn”?

Đối với giới cầm bút thì bài học từ Chí Phèo của Nam Cao vẫn còn nguyên giá trị với cả hai bán cầu. Chửi cả làng Vũ Đại thì ok vì ai cũng nghĩ y trừ mình ra. Chí Phèo chỉ bị đòn và bị giết chỉ vì động đến Bá Kiến.

Mà Bá Kiến ở đâu và thời nào cũng vậy.

HM. 7-9-2015

Bài liên quan (ở VN phải trèo tường mới xem được)

• BBC VN – RFA Việt ngữ gỡ giải thích về Lê Diễn Đức
• RFA – Đôi lời minh định về sự kiện nhà báo Lê Diễn Đức (vừa bị rút, phải nhờ viet-studies)
• Blog Lê Diễn Đức trên RFA (một phần vẫn còn)
• Facebook Lê Diễn Đức
• “Báo chí cách mạng nói thật ăn đòn (Lê Diễn Đức)
• Trang web của RFA tiếng Việt (cột trái có nhiều blog)
• BBC VN RFA hủy hợp đồng với ông Lê Diễn Đức